Tham luận một số giải pháp lồng ghép phương pháp steam vào các hoạt động giáo dục

THAM LUẬN

MỘT SỐ GIẢI PHÁP LỒNG GHÉP PHƯƠNG PHÁP STEAM VÀO CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC MẦM NON

Kính thưa quý vị đại biểu!

Kính thưa toàn thể hội nghị!

Lời đầu tiên cho phép tôi xin được gửi tới các vị đại biểu, các vị khách quí cùng toàn thể các đồng chí lời chúc sức khỏe , hạnh phúc. Chúc hội nghị thành công tốt đẹp! Kính thưa hội nghị sau khi nghe báo cáo tổng kết năm học 2024-2025 và phương hướng hoạt động của nhà trường trong năm học 2025-2026. Tôi hoàn toàn nhất trí. Được sự cho phép của đoàn chủ tịch , tại hội nghị hôm nay tôi xin được tham luận “một số giải pháp lồng ghép phương pháp steam vào các hoạt động giáo dục mầm non”.

Kính thưa hội nghị!

  Giáo dục STEAM tập trung vào những yếu tố quan trọng như: Khoa học,  Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học. Theo đó, Mô hình giáo dục STEAM là quá trình tích hợp kiến thức giữa các môn khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học, qua đó xây dựng cho học sinh các kỹ năng được kết hợp hài hòa từ kiến thức của các bộ môn nói trên để sử dụng khi làm việc trong thế giới công nghệ ngày nay.

  Đồng thời STESM trang bị cho người học những kỹ năng về tư duy phản biện và giải quyết vấn đề; sự sáng tạo , kỹ năng làm việc theo nhóm; khả năng tư duy chiến lược và định hướng mục tiêu; kỹ năng quản lý thời gian, nhằm chuẩn bị cho học sinh những tri thức thiết yếu nhất của thế kỉ 21, những kỹ năng có thể giúp tăng đáng kể ưu thế cạnh tranh của lao động ở mỗi quốc gia.

  Trẻ mầm non không học lý thuyết hàn lâm, qua những lời nói suông, giảng giải mà chúng học qua chính những trải nghiệm - thực làm, thực học. Đặc điểm tư duy của trẻ mầm non là tư duy trực quan. Vì thế khi cho trẻ quan sát và thực hiện một thí nghiệm khoa học, hãy chỉ tập trung vào việc đặt câu hỏi để trẻ tự nói ra những thay đổi, những hiện tượng mà trẻ nhìn thấy và nghe thấy. Tránh giải thích dài dòng về nguyên lý khoa học, mà hãy tập trung vào giúp trẻ phát hiện những thay đổi, những diễn biến của hiện tượng. Với các nguyên lý khoa học phức tạp trẻ sẽ tiếp tục được tiếp cận ở các cấp học cao hơn.

 Cách tiếp cận dạy học theo phương pháp STEAM chắc chắn không phải là nhiệm vụ dễ dàng nhưng những lợi ích mà STEAM mang lại cho trẻ nhỏ và trường học thì rất lớn. Trường học sẽ không chỉ là nơi để giảng dạy lý thuyết mà ở nơi đó những đứa trẻ được trải nghiệm những kiến thức thực tiễn vừa lớn khôn, trưởng thành, “chơi thông minh và học vui vẻ”.

 Con đường tới STEAM là vô cùng thú vị. Khi quan sát một đứa trẻ khi được trải nghiệm thực làm cùng STEAM sẽ thấy chúng tập trung, say sưa, trí tưởng tượng được sáng tỏ, trí tò mò được thỏa mãn và hơn hết tình yêu, niềm đam mê với khoa học và công nghệ được nảy sinh.

 Rào cản lớn nhất trong các phương pháp giáo dục truyền thống là sự tách rời giữa các lĩnh vực quan trọng: khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học. Sự tách rời này sẽ đem đến một khoảng cách lớn giữa lý thuyết và thực hành, giữa kiến thức và ứng dụng. Giáo dục STEAM về bản chất được hiểu là trang bị cho trẻ những kiến thức và kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học. Các kiến thức và kỹ năng này phải được tích hợp, lồng ghép và bổ trợ cho nhau giúp học sinh không chỉ hiểu biết về nguyên lý mà còn có thể thực hành và tạo ra được những sản phẩm trong cuộc sống hằng ngày. Giáo dục STEAM sẽ phá đi khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn, tạo ra những con người có năng lực làm việc một cách sáng tạo.

* Khó khăn:

Trường mầm non Hợp Thanh 2 năm nay cũng đã triển khai và áp dụng giáo dục steam vào chương trình nhưng vẫn gặp phải một số khó khăn sau:

* Về phía giáo viên:

- Còn hạn chế về thời gian và tài liệu nghiên cứu.

-  Chỉ một số giáo viên trong nhà trường được tham gia lớp học bồi dưỡng, đa phần các giáo viên tự nghiên cứu tài liệu về phương pháp giáo dục steam qua mạng internet.

* Về phía trẻ:

- Trẻ chưa quen với việc sử dụng và ứng dụng các công nghệ trong hoạt động, chưa thực sự tích cực trong việc tham gia hoạt động trải nghiệm.

- Trẻ chưa thật sự sáng tạo trong suy nghĩ, kĩ năng hoạt động nhóm còn hạn chế.

* MỘT SỐ GIẢI PHÁP

Để khắc phục những tồn tại và vận dụng steam vào chương trình giáo dục một cách hiệu quả thì tập thể nhà trường, cá nhân CB, GV chúng ta cần phải làm gì? Và làm như thế nào? Tôi xin phép đưa ra một số giải pháp thực hiện sau đây:

1. Tìm hiểu về giáo dục STEAM, bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên.

- Tìm hiểu thông  qua  các  kênh  thông tin, báo mạng và các tài liệu của bộ, tham gia các lớp tập huấn chuyên đề để tiếp tục tìm hiểu sâu hơn về giáo dục steam.

- Ban giám hiệu nhà trường và tổ chuyên môn thường xuyên tổ chức kiến tập chuyên đề và những buổi họp chuyên môn để giáo viên cùng nhau trao đổi, chia sẻ những vướng mắc trong quá trình thực hiện lồng ghép giáo dục Steam trong giảng dạy.

2. Tìm hiểu các dự án phù hợp.

Dạy  học  dự  án  có  mối  liên  hệ  chặt  với  Chương  trình  Khung  của  Bộ

GD&ĐT ở các mảng kiến thức và kỹ năng cần đạt trên trẻ ở từng độ tuổi. Dạy

học Dự án là một hình thức dạy học trong đó trẻ đóng vai trò trung tâm, dưới sự

giúp đỡ của cô giáo, trẻ tự giải quyết một nhiệm vụ học tập mang tính phức hợp

nào đó cả về lý thuyết lẫn thực hành. Qua đó trẻ tạo ra được các sản phẩm của

mình và có thể giới thiệu chúng với mọi người. Với hình thức Dạy học dự

án, giáo viên không còn giữ vai trò chủ đạo mà là người hướng dẫn, giúp đỡ, tạo

môi trường, tạo vai trò cho trẻ trong dự án. Theo đó, tính tự lực, tích cực tham

gia vào các hoạt động của trẻ được nâng cao; đòi hỏi, khuyến khích và phát triển sự sáng tạo, tính trách nhiệm, kĩ năng làm việc nhóm và đặc biệt phát triển ở trẻ kỹ năng tư duy, giải quyết các vấn đề phức hợp.

   Phương pháp dạy học dự án với trẻ Mầm non được triển khai theo 3 bước  

cơ bản: Mở dự án, kết nối thông tin về dự án và đóng dự án.

   Chúng ta tìm hiểu những dự án cụ thể để lồng ghép vào trong các tháng một

cách hiệu quả nhất, mỗi tháng lồng ghép dự án phù hợp. Các dự án này được

lồng ghép vào tất cả các hoạt động xoay quanh tháng đó. Xây dựng kế hoạch ngay từ những hoạt động cụ thể để dự án đó đạt được kết quả tối ưu nhất.

3. Lồng ghép các dự án STEAM trong các hoạt động học  

  Sau khi đã lựa chọn được những dự án phù hợp sẽ đưa vào lồng ghép trong các tháng để tổ chức các hoạt động trong dự án đó. Trong từng hoạt động cụ thể cần linh hoạt ứng dựng bài học Steam để đạt được hiệu quả cao nhất. Tùy theo những dự án khác nhau thì cách thức tiếp cận và tổ chức cho trẻ là hoàn toàn khác nhau. Qua các tháng của từng dự án, trẻ được củng cố, rèn luyện kiến thức, kĩ năng trẻ đã biết, đồng thời thu nhận các kiến thức, kĩ năng mới một cách tự nhiên, thông qua trải nghiệm chứ không phải chỉ từ lời nói của người lớn. Điều quan trọng nhất trong mỗi dự án học tích hợp đó là làm sao để trẻ cảm thấy hứng thú với dự án đang được học. Điều này sẽ kích thích sự khám phá, tìm tòi xuất phát từ nhu cầu của bản thân trẻ và hứng thú hơn nữa khi trẻ được khám phá bằng chính những trải nghiệm trực tiếp của mình. Những trải nghiệm đó khiến cho bé nhớ lâu hơn và cảm thấy yêu thích việc học tập, kiến thức từ đó cũng được “ngấm” một cách tự nhiên.

4. Lồng ghép giáo dục STEAM trong các hoạt động khác

* Hoạt động góc: xây dựng Góc Steam. Tại góc này trẻ được trải nghiệm các hoạt động khác nhau phù hợp với nội dung trong tháng đó.

VD: Tháng 10 với sự kiện “tết trung thu” thì thiên về nội dung Nghệ thuật với hoạt động trải nghiệm làm đèn lồng. Tháng 3 về giao thông thì thiên về phần Kỹ thuật như lắp ráp ô tô, tàu thủy, xe máy.

* Hoạt  động ngoài trời: Không chỉ quan tâm tới việc tổ chức các hoạt động trong lớp cho trẻ mà chúng ta cần chú trọng tới việc tổ chức các hoạt động ứng dụng giáo dục Steam trong các hoạt động ngoài trời. Xây dựng một góc STEAM hay góc sáng tạo dưới sảnh tầng 1 với mục đích nhằm tạo cho các con một sân chơi mở với các hoạt động tự chọn cho các con .

Tổ chức các hoạt động thường kỳ cho từng tháng theo các dự án lớn của các lứa tuổi thông qua đó giúp các cô giáo và các con có sự giao lưu và học tập nhau những ý tưởng mới mẻ giúp các con niều kiến thức thực tế thông qua hình thức “học qua chơi”.

* Lễ hội: ví dụ : Tháng 9 với lễ hội đèn lồng trong dự án trung thu, các học sinh ở tất cả các khối học được trải nghiệm một ngày hội ý nghĩa với tràn ngập đèn lồng với các loại khác nhau. Học sinh mẫu giáo bé và nhà trẻ được tìm hiểu đèn lồng thông qua phóng sự, video và trải nghiệm thực tế của khối nhỡ và khối lớn. Học sinh khối nhỡ làm đèn lồng có thể quay được. học sinh khối lớn các con được trải nghiệm làm đèn lồng phát sáng được. Mỗi trẻ đều tìm cho mình một cách thiết kế riêng biệt tạo nên ngày hội đèn lồng đặc sắc.

5. Tuyên truyền kết hợp với phụ huynh:

   Để đạt được hiệu quả cao trong bất kỳ phương pháp giáo dục nào thì vai trò của phụ huynh là vô cùng quan trọng. Cần tạo sự kết nối giữa nhà trường và phụ huynh thông qua một số hình thức: những buổi họp phụ huynh tuyên truyền tới phụ huynh giáo dục STEAM thông qua những hoạt động cụ thể ở các lớp đã thực hiện . Ngoài những buổi họp phụ huynh thì thông qua việc trao đổi trực tiếp với phụ huynh trong giờ đón và trả trẻ cũng mang lại hiệu quả. Bảng thông tin tuyên truyền ở cửa lớp là một hình thức gián tiếp giúp gắn kết giữa giáo viên, phụ huynh và trẻ. Một kênh thông tin hữu hiệu là hệ thống zalo nhóm lớp. Nhóm này giúp chúng ta chia sẻ với các bậc phụ huynh về kiến thức, phương pháp và những thuận lợi, khó khăn trong quá trình dạy trẻ của cả giáo viên và phụ huynh.

KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT

* Đối với sở giáo dục :

- Tổ chức thêm những buổi tập huấn cho giáo viên về ứng dụng phương pháp steam trong giáo dục trẻ mầm non

- Rất mong cấp trên quan tâm tạo điều kiện cho giáo viên trong trường được đi kiến tập, thăm quan, dự các lớp chuyên đề về ứng dụng phương pháp steam trong giáo dục trẻ mầm non để giáo viên có cơ hội học hỏi thêm kinh nghiệm tổ chức hoạt động giáo dục steam cho trẻ

* Đối với nhà trường:

- Tăng cường đầu tư kinh phí, đồng thời hướng dẫn, động viên, khuyến khích giáo viên tích cực nghiên cứu, sáng tạo thêm nhiều hoạt động mới, hấp dẫn trẻ để phát triển chương trình giáo dục mầm non, phấn đấu thực hiện có hiệu quả mục tiêu giáo dục theo độ tuổi

   Kính thưa hội nghị!
Trên đây là ý kiến tham luận của tôi về “một số giải pháp lồng ghép phương pháp steam vào các hoạt động giáo dục mầm non”. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các đồng chí để bản tham luận hoàn thiện hơn.

Xin trân trọng cảm ơn sự lắng nghe của các quý vị đại biểu, các vị khách quý và toàn thể hội nghị. Một lần nữa xin chúc các quý vị đại biểu và toàn thể các đồng chí mạnh khỏe, hạnh phúc. Xin chân thành cảm ơn!